Susanna Tsai, Paulo Machado
E-öğrenme, Web tabanlı öğrenme, çevrimiçi öğrenme Uzaktan öğretim yaygın olarak birbirinin yerine kullanılmaktadır. Her ne kadar bu kavramların arasındaki fark bir bakışta ayırt edilmese de farklı anlamlar taşır. Bu yazıda bu farklılıkları ele alacak ve bu kavramların anlamlarını gözden geçireceğiz. Kavramların temel farklılıklarının net olarak anlaşılması eğitim ve öğretim çevresi için önemlidir. Bu kavramların anlaşılması üreteciler, kullanıcılar ve teknik ekipler arasında güvenli bir iletişim kurmak için anahtar kavramlardır. Her bir kavramın benzerlikleri ile ayırt edici özelliklerinin bilinmesi alternatif seçeneklerin değerlendirilmesi, en iyi çözümlerin seçilmesi ve etkili öğrenme uygulamalarının teşvik edilmesi için kritik bir unsurdur.
Metodoloji
Teknik terimlerin anlamları farklı şekillerde belirlenir. Yeni kavramlar ve terimler genellikle sezgisel olarak ilgili kavramlardan türetilir. E-öğrenme ve Web tabanlı öğrenme, son anlamlarını, e-posta, web ve öğrenme kavramlarının anlamlarından kazanan kavramlara birer örnektir. Çoğu kez kavramlar sıfat kümeleri ile bunların nüanslarından türetilir. Web, tabanlı eğitim, çevrimiçi eğitim ve Uzaktan öğretim bu şekilde türetilmiş kavramlardır.
Teknik literatürde daha yerleşik ve yaygın olarak kabul gören tanımlar vardır. Uzaktan öğretim ve uzaktan eğitim tanımları Keegan (1986) ve Garrison Ve Shale (1987) tarafından önerilmiştir. Khan(2001) ve Hall (1997) Web tabanlı öğrenme ile Web tarayıcı teknolojisini, genellikle İnternet veya intranet üzerinden ödevlerin teslim edilmesi ile ilişkilendirmişlerdir. Çoğu literatürde, e-öğrenme internet üzerinden yapılan web tabanlı öğrenme ile ilişkilendirilir (ör, Rosenberg, 2000, Driscoll, 2002; Horton, 2000), Schank (2001). E-öğrenme bilgisayar ağlarını içeren öğretimi ifade eder ve e-öğrenmenin sadece Uzaktan öğretim olmadığını vurgularlar. Çevrimiçi öğrenme kavramı web tabanlı öğrenmeden daha eski bir kavramdır. Ancak e-öğrenme ile ilgili son yayınlar referans olarak internet veya intranet üzerinden materyal alışverişini esas almaktadır. (örneğin. Malopinsky, Kirkley, Stein, & Duffy, 2000; Schank, 2001; PBS, 2001).
Bazen, literatürde bu teknik terimlerin ortak kullanımı, aşırı genelleme ya da anlamları kısıtlamaya kadar uzanır. Örneğin, bazı yayınlarda bir dönemde e- öğrenmenin bir biçimi olarak elektronik ortamda bilgi alışverişinin yanı sıra video yâda bilgisayar tabanlı içeriğe dahil ederek kullanabilir. Örneğin bazı yayınlarda e-öğrenme tanımı için elektronik ortamda (video yada bilgisayar tabanlı içeriği de dahil edilerek) gerçekleştirilen bilgi alışverişi olarak kullanılır. Aynı şekilde diğer yayınlarda ise, bazı yazarlar web tabanlı öğrenmeyi tanımlarken, internet olmadan kullanılan aynı içeriğe sahip olsalar dahi CD-ROM’dan web kullanarak çalışan, web tabanlı materyalleri dışarda tutarlar.
Bu terimleri tanımlamada bizim yaklaşımımız birbirini tamamlayan iki yöntemi içerir. Terminoloji onu oluşturan koşulların tek tek anlamları ve ilgili kavramların anlamlarına göre analiz edilir Çevrimiçi öğrenme için örneğin , “çevrimiçi”, “öğrenme” kelimelerinin anlamlarını ve bunlarla ilişkili olarak daha yerleşik kavramlar olan Çevrimiçi belgeler,” “çevrimiçi hizmet” ve “çevrimiçi yardım” gibi kavramların anlamlarını inceleyeceğiz. Buna ek olarak terminolojideki güncel kullanımları ve gerçek kullanımları ile yetkin literatürü de gözden geçireceğiz. Bu kavramların arasındaki Önemli farklılıkları ve örtüşmeleri ortaya çıkardıktan sonra bu iki kaynağı birleştireceğiz.
E-öğrenme çoğunlukla bilgisayar ve interaktif ağların aynı anda gerçekleştirdikleri etkinliklerin adıdır. Bilgisayarlar, etkinliklerin ana unsuru veya öğrenme içeriğini sağlanması için zaruri değildir. Bununla birlikte bilgisayar ve ağların öğrenme etkinliğine katkı sağlayan en önemli unsur olduğunu akılda tutmak gerekir.
Web tabanlı öğrenme, CD-ROM veya diğer medya ortamlarındaki paketlenmiş eğitim materyallerinin bir tarayıcıya gönderilmesini içeren bir kavramdır.
Çevrimiçi öğrenme, bilgisayar aracılığı ile bir içeriğe erişmekle ilgili bir kavramdır. İçerik Web ’de, internetten yüklenen veya bilgisayar ve CD-ROM’dan basitçe yüklenebilen program da olabilir. Uzaktan öğretim, aralarında belirli bir mesafe bulunan öğretmen ve öğrencilerin etkileşimini içerir. Öğretmen öğrencisiyle belirli zaman diliminde bir etkileşimde bulunmalıdır. Öğrenciye materyali posta veya görsel ve işitsel medya aracılığı ile ulaştırmak Uzaktan öğretim değildir. Uzaktan öğretim, öğretmenin öğrenciyle etkileşimde olmasını ve geribildirimde bulunmasını da içermek zorundadır. Bu kavramların temel özelliklerinden bir kısmı öğrenme etkinliğinin temel özelliğinden biri olmalıdır. Kavramların karakteristik özelliği, yoğun kullanılır olmalı, tesadüfi veya ara sıra kullanılan özellik olmamalıdır. Örneğin, Bilgisayar tabanlı öğretimde bir dosya sunucusundan uygulama çalıştırma faaliyetinden e-öğrenme olarak bahsetmek mümkün değildir; aynı şekilde okulun belirli bir sınıfına e-posta yoluyla ileti gönderme faaliyeti de uzaktan öğretim olarak nitelemek için yetersiz kalmaktadır.
Muhakeme ve Tartışma
E-öğretimin tanımı e-posta içeriğinin tanımıyla paralellik arz eder: Eposta bir bilgisayar ve ağlar arasında posta iletimi olarak tanımlanır. Aynı şekilde, e-öğrenme de bilgisayarlar ve ağları içeren öğrenme faaliyetlerini ifade eder. (İnternet ve intranet ağları dahil.) E- öğretimde bilgisayar tarafından ağa herhangi bar materyal teslimi zorunlu olmasa da bilgisayar ve ağlar bu tür öğrenme de kullanılmaktadır. Web tabanlı eğitim, içeriği Web tarayıcısı (sadece etkinlikler değil) ve gerçek öğrenme materyallerin Web formatında gönderimi üzerine kuruludur. Web tabanlı öğrenme, basılı bir metnin benzeridir. İçerikleri bir kitap, bir roman, bir rapor veya kitapçık olmalıdır.
Bu, web tabanlı öğrenmenin nasıl olduğunu( içerik bir kitap bir roman, bir rapor veya ders kitabı) olduğunu belirler, bu durum ders kitapları için de geçerlidir. Bilgisayar temelli eğitim (BTE) için bir web sitesinden web formatında eğitim içerikleri indirmek, Web tabanlı eğitim değildir. Web tarayıcısı öğrenme içeriğinin (hatta doğrusal olarak) Web tabanlı öğrenmenin önemli bir özelliğidir. Web tabanlı eğitim içeriği genellikle bir Web sitesinden alınır fakat alternatif çözümler (köprü metni, internete veya ağa ihtiyaç duymaz ( web sayfası) da web tabanlı öğrenme olarak kabul edilir. Örneğin, bazı web tabanlı öğrenme uygulamaları CD-ROM’UNDAN yönlendirilir ve bazen de Web sitesi ve CD-ROM u da içerecek şekilde iki biçimi de destekler. CD-ROM seçeneği, ağ bağlantısı olmayan ve askeri operasyonlar nedeniyle internet erişimin olmadığı durumlarda pratik bir çözümdür.
Uzaktan öğretim burada tartıştığımız kavramların içinde en eski ve en uzun süre kullanılan kavramdır. Bilgisayar ve ağa ihtiyaç duymaz. Sınıftaki öğrenciler ile öğretmen arasında bir mesafe olmasına karşın bir etkileşim vardır. Uzaktan öğretimle televizyon yayınları veya bir takım materyallerin posta yoluyla gönderilmesi şeklinde gerçekleştirilir. Ancak bazen kısıtlı olarak da e-öğrenme içeriklerini de ihtiva edebilir. İnternet üzerinden eğitim öncelikli olarak aralarında fiziki olarak mesafeler bulunan öğrencilerin kendi aralarında veya öğretmen arasında bir etkileşimini gerektirir. Bu bağlamda uzaktan öğrenme İnternet-tabanlı canlı eğitmen yayınları, video konferans, sohbet ve planlanan çevrimiçi konferans tartışmaları ve hatta e-posta ile yapılan kursları veya tartışmaları da içermektedir.
Ancak web tabanlı derslerin arada belirli bir mesafe olmasına ve yazar/eğitmen tarafından üretilen materyallerin öğrenciye gönderilmiş olmasına rağmen uzaktan öğretim olarak nitelendirilmez. (aynı nedenden dolayı öğrenci ders kitaplarının belir bir mesafeden nakil yolu ile ulaştırılması veya bilgisayar tabanlı öğretim uzaktan öğretim olarak kabul edilmez) Web tabanlı derslerin eğitim materyalleri, video yayınlarına benzer. Öğretmenlerin öğretime dahil olmadığı ve öğretmenin sadece materyal ürettiği “uzak” uzun zamandan beri yayınlanan pek çok eğitim materyali de artık uzaktan öğretime dahil değildir. Ancak eğitmen (ya da eğitim kurumu) öğrencilerin eğitim ile ilgili sorularını alır ve onlara gerekli cevapları vererek etkileşime geçerse, bu yapılan iş Uzaktan öğretim faaliyetinin bir parçası haline gelir.
Örnek vaka incelemesi
Yukarıdaki tartışmalara açıklık getirmek için çeşitli olayları inceleyelim.
Webde araştırma; Sınıfta bir konunun webde araştırılması e-öğretimdir, çünkü öğrenme etkinliği internet tabanlı olarak yapılmıştır. Araştırma etkinliği öğrenme etkinliği içermediği zaman web tabanlı öğretim değildir. Araştırma web tabanlı öğrenme materyallerini içermelidir. Bir kütüphanede veya bir Internet Kafe, okul gazetesi için webden malzeme araştırmak da aynı şekilde e-öğrenme değildir. Mekân neresi olduğunun bir önemi yoktur. Araştırılan konularının bir sınıf proje olması veya kendi kendine öğrenme konusunda olması da bu durumu değiştirmez.
Eğitsel Oyunlar
Eğitsel oyunlar oyuncuların kendi aralarında etkileşimi sağlayan bir ağda olabilir. Ağa bağlı oldukları ve eğitici bir oyun oynarken ağları kullanmaları nedeniyle e-öğrenmedir. Web üzerinden gönderimde bulunulduğu ve çevrimiçi olarak kullanılması nedeniyle bu bir öğrenme faaliyetidir. Bu bağlamda internet üzerinde oynan web tabanlı eğitim oyunu üç şeyi ihtiva eder: e-öğretim, Web tabanlı öğretim ve çevrimiçi öğrenme.
Çevrimiçi öğrenme. Microsoft Ofisi öğrenirken yardım dosyaları içerisinde yer alan öğreticilerin çevrimiçi erişimi çevrimiçi öğrenme sayılırken, Standart yardım dosyalarının çevrimiçi yardım için interneti kullanması web ve ağları (yerel veya internet) kullanmadığı sürece web tabanlı öğretim veya uzaktan öğretim olarak kabul edilmez.
İsteğe bağlı, bir muhasebe uygulamasının eğitimi esnasında web üzerinde direkt internete erişmesi e-öğretim ve web tabanlı öğretimdir. Muhasebe uygulamaları ile ilgili web üzerinden teknik (İşle ilgili) destek alınması ise e-öğretim veya web tabanlı bir öğretim değildir. Zira teknik destek bir öğretim materyali değildir. Bununla birlikte teknik yardım performansa dayalı öğrenme için kullanılacaksa, kullanılan teknik yardım web tabanlı öğretim ve çevrim içi eğitim olarak kabul edilir. İleri düzey uzaktan eğitim ( Advanced Distributed Learning (ADL) ), e-öğretim de dahil olmak üzere, Web tabanlı öğretim, Uzaktan öğretim, geleneksel öğrenme uygulamaları, öğrenme çözümleri vb. çeşitli öğrenme türlerini kapsar.
Sonuç
E-öğrenme, Web tabanlı öğrenme ve Uzaktan öğrenme kavramları birbirleriyle ilişkili kavramlar olsa da, aralarında önemli farklılıklar vardır. Bu kavramlar arasındaki ince farklılıkları tanımlamadaki başarısızlık, uzmanlaşmayı engellediği gibi ekip üyeleri ve paydaşlar asarındaki sağlıklı iletişimi önler. Çoğu kez alternatif çözümler üretilmesine karşı da bir zaaf oluşturur.
Çev:Zeki Tuman
Makalenin Yayınlandığı yer: http://elearnmag.acm.org/archive.cfm?aid=568597
Kaynakça
1. Driscoll, M. (2002). Web-Based Training: Designing E-Learning Experiences. Jossey-Bass.
2. Garrison, D.R., & Shale, D. (1987). Mapping the boundaries of distance education: Problems in defining the field. The American Journal of Distance Education, 1(1), 7-13.
3. Jonassen, D., Davidson, M., Collins, M., Campbell, J. and Haag, B. B. (1995). Constructivism and computer-mediated communication in distance education. The American Journal of Distance Education, 9 (2), 17-25.
4. Keegan, D. (1986). The Foundations of Distance Education. Routledge Kegan & Paul.
5. Khan, B. H. (2001). Web-based Training. Educational Technology Publications.
6. Hall, B. (1997). Web-Based Training Cookbook. John Wiley & Sons.
7. Horton, W.K. (2000). Designing Web-Based Training: How to Teach Anyone Anything Anywhere Anytime. John Wiley & Sons.
8. Malopinsky, L., Kirkley, J., Stein, R., & Duffy, T. (2000). An instructional design model for online problem based learning (PBL) environments: The Learning to Teach with Technology Studio. Paper presented at the Association for Educational Communications and Technology Conference (AECT), October 26, Denver, Colorado.
9. PBS (2001). PBS Distance Learning Week, April 15-21. PBS
10. Rosenberg, M.J. (2000). E-Learning: Strategies for Delivering Knowledge in the Digital Age. McGraw-Hill.
11. Schank, R.C. (2001). Designing World-Class E-Learning. McGraw-Hill Professional Publishing.
