E-Öğrenme, Web Tabanlı Öğrenme ve Uzaktan Öğretim Farkları
Yazarlar: Susanna Tsai, Paulo Machado | Çeviri Düzenleme: Zeki Tuman
Eğitim teknolojileri literatüründe E-öğrenme, Web tabanlı öğrenme, Uzaktan öğretim ve Çevrimiçi (Online) öğrenme kavramları sıklıkla birbirinin yerine kullanılmaktadır. İlk bakışta aralarındaki fark belirsiz gibi görünse de, her biri farklı pedagojik ve teknik anlamlar taşır.
Bu makalede, eğitimciler, içerik üreticileri ve teknik ekipler arasında ortak bir dil oluşturabilmek adına bu kavramları inceleyeceğiz. Hangi yöntemin en iyi çözüm olduğunu belirlemek ve etkili öğrenme süreçleri tasarlamak için bu ayrımları netleştirmek şarttır.
Metodoloji: Kavramları Nasıl Tanımlıyoruz?
Teknik terimler genellikle sezgisel olarak ilgili oldukları diğer kavramlardan türetilir. Örneğin “E-öğrenme” ve “Web tabanlı öğrenme”; tıpkı “e-posta” kavramında olduğu gibi anlamını kendi bileşenlerinden alır. Genellikle sıfat tamlamaları ile yeni nüanslar oluşturulur.
Literatürde yerleşik tanımlar mevcuttur:
- Uzaktan öğrenme: Keegan (1986) ile Garrison ve Shale (1987) tarafından tanımlanan en köklü kavramdır.
- Web Tabanlı Öğrenme: Khan (2001) ve Hall (1997) bu kavramı, tarayıcı teknolojisi ve internet/intranet üzerinden ödev teslimi ile ilişkilendirmiştir.
- E-Öğrenme: Genellikle internet üzerinden yapılan öğrenme ile ilişkilendirilse de (Rosenberg, 2000; Driscoll, 2002), sadece uzaktan öğretimden ibaret değildir; bilgisayar ağlarını içeren daha geniş bir öğretimi ifade eder.
Temel Tanımlar ve Farklılıklar
Terimleri analiz ederken hem kelime anlamlarına hem de güncel kullanımlarına odaklanarak şöyle bir sentez yapabiliriz:
1. E-Öğrenme (E-Learning)
Bilgisayarların ve etkileşimli ağların (internet/intranet) eş zamanlı olarak kullanıldığı öğrenme etkinlikleridir. Bilgisayarlar bu sürecin ana unsuru olmak zorunda değildir ancak öğrenme etkinliğine katkı sağlayan en önemli araçtır.
2. Web Tabanlı Öğrenme (Web-Based Learning)
Eğitim materyallerinin bir Web tarayıcısı (Chrome, Firefox vb.) aracılığıyla sunulmasını ifade eder. Bu içerik internetten gelebileceği gibi, bir CD-ROM üzerinden tarayıcıyla da çalıştırılabilir. Anahtar nokta, arayüzün “Web” teknolojisi olmasıdır.
3. Çevrimiçi Öğrenme (Online Learning)
Bilgisayar aracılığıyla bir ağ üzerindeki içeriğe erişmeyi ifade eder. “Çevrimiçi” kavramı, aktif bir ağ bağlantısını ve erişilebilirliği vurgular.
4. Uzaktan Öğretim (Distance Instruction)
Bu kavramların en eskisidir. Öğretmen ve öğrencinin fiziksel olarak farklı mekanlarda bulunduğu, etkileşimin belirli zaman dilimlerinde sağlandığı bir yöntemdir.
Dikkat: Sadece materyalin (kitap, video kaseti vb.) postayla gönderilmesi “Uzaktan Öğretim” değildir. Öğretmenin öğrenciyle etkileşime girmesi ve geri bildirim vermesi zorunludur.
| Kavram | Temel Bileşen | Teknoloji Gereksinimi |
|---|---|---|
| E-Öğrenme | Bilgisayar + Ağ Etkileşimi | Yüksek |
| Web Tabanlı Öğrenme | Web Tarayıcısı (Browser) | Orta (İnternet şart değil) |
| Çevrimiçi Öğrenme | Aktif Erişim / Bağlantı | Yüksek |
| Uzaktan Öğrenme | Mekansal Uzaklık + Eğitmen Etkileşimi | Değişken (Teknoloji şart değil) |
Örnek Vaka İncelemeleri
Kavramları somutlaştırmak için aşağıdaki senaryoları inceleyelim:
- Sınıfta Web Araştırması: Bir öğrencinin sınıfta bir konuyu Web’de araştırması E-öğrenmedir. Çünkü öğrenme etkinliği ağ tabanlıdır. Ancak, sadece kütüphane kataloğundan kitap aramak bir “öğrenme etkinliği” içermiyorsa bu kapsama girmeyebilir.
- Eğitsel Oyunlar: Eğer bir oyun, oyuncuların ağ üzerinden birbirleriyle etkileşime girmesini sağlıyorsa bu hem E-öğrenme hem de Çevrimiçi öğrenmedir. Oyun web tarayıcısı üzerinden çalışıyorsa, aynı zamanda Web tabanlı öğrenmedir.
- Teknik Destek vs. Öğrenme: Bir muhasebe yazılımını öğrenirken “Yardım” menüsünü kullanmak Çevrimiçi Öğrenme sayılabilir (öğretici içerik varsa). Ancak yazılım hatası için teknik destek almak bir öğrenme faaliyeti değil, iş desteğidir.
Sonuç
E-öğrenme, Web tabanlı öğrenme ve Uzaktan eğitim birbirini kapsayan veya kesişen kümeler olsa da aynı şeyler değildir. Bu ayrımların farkında olmak; proje ekipleri arasında sağlıklı iletişimi sağlar, yanlış araç seçimini önler ve öğrenme hedefine en uygun teknolojinin seçilmesine yardımcı olur.
Bu makale, eLearn Magazine‘de yayınlanan orijinal metinden uyarlanarak çevrilmiştir.
