DYS’ler kurumsal eğitim ortamlarından ziyade yüksek öğrenimde kullanılmaktadır. Bazen Eğitim Öğrenme Yönetim Sistemleri (EÖYS) olarak adlandırılırlar. DYS’lerin öncelikli odak noktası, 2.3 ÖYS’ler tarafından yönetilen genel öğrenim hedeflerinin türleri bölümünde açıklanan öğrenim sunumu kategorilerine göre canlı eğitimci liderliğindeki sınıf içi eğitimin tüm yönlerini yönetmektir. Bunlar, öğrenen liderliğindeki kursları sunma becerilerini içerebilir fakat genellikle eğitmen tarafından yönlendirilen derslere yardımcı veya destekleyici niteliktedir. Daha önce de açıklandığı gibi birçok işletme eğitmen yönetimindeki öğrenmelerini tek bir sistemde yönetmek istediklerinden ÖYS’lerin çoğu belli bir düzeyde DYS işlevselliğini veya tersine DYS’ler ÖYS işlevselliğini içerir.
Ders yönetim sistemini (DYS), içerik yönetim sistemi (İYS) veya yeterlilik yönetim sistemi (YYS) ile karıştırmamak gerekir. Burada kısaltmaların karıştırılmaması için bu kısaltmalar farklı şekilde kullanılmış olsa da her üçü için aynı kısaltma (CMS) kullanılır. Ders yönetim sistemleri (DYS) çoğunlukla iş akışı belge yayını ile ilgili birçok içerik türünü ortaklaşa oluşturma, düzenleme, gözden geçirme, indeksleme, araştırma, yayınlama ve arşivleme için tasarlanmıştır. Yeterlilik yönetimi, sistematik olarak bir ÖYS içerir ve insan kaynakları gelişimi yaklaşımlarında daha kapsamlıdır. Bu araçlar arasında beceri-eksikliği analizi ve başarı planlaması gibi araçlar bulunur. Onlar, yetenek yönetim sistemleriyle (YYS) aynı düzeydedirler. Daha fazla bilgi için 7.11 Yetenek yönetimi mimarisi ve yetenekleri ekleme bölümüne bakınız.
Daha önce belirtildiği gibi DYS’ler öncelikli olarak akademik çevrede kullanılmaktadır. Bu onların birincil pazar hedefidir. DYS’ler bazen kullanıcı topluluğu içinde ÖYS olarak etiketlenir, ancak temel öğrenme deneyimlerini sunmamaları yönünden oldukça farklıdırlar – bunlar sınıflarda canlı olarak sağlanır. Bununla birlikte, ilave e-Öğrenme yayınlama yeteneğine sahip bir DYS tedarikçisi kendilerini bir ÖYS (kendi işlevselliğinin üstünlüğü gerçekten de bir DYS olarak nitelendirilmesine rağmen) olarak adlandırabilir.
DYS’ler, eğitmenlerin içeriği oluşturmak, derslerini yönetmek ve öğrenenlerle iletişim kurmak için sistemi kullanmaları gerektiği fikrine dayanmaktadır. ÖYS’ler genellikle eğitmen kullanımı için temel işlev olarak tasarlanmamışlardır. Eğitmen müdahalesinin çok az veya hiç olmadığı, genellikle bağımsız e-Öğrenme için daha iyi hale getirilmişlerdir.
Bir DYS’nin temel özellikleri şunlardır:
- Eğitmenler, web üzerinde sınıfları ile ilgili bilgileri ve materyalleri depolayabilir, yayınlayabilir ve bu malzemeleri sürüm kontrolü ve kurulum yönetimi (üretim aşamaları dahil) altına alabilirler.
- Eğitmenler ve yöneticiler, sınıflar ve eğitmenler dahil olmak üzere sınıfla ilgili çeşitli kaynakları ve referanslar ve gerekli okumalar gibi yardımcı öğretim materyallerini yönetebilir ve programlayabilirler. Çakışma yönetimi genellikle bu sistemlerin bir parçasıdır.
- Eğitmenler bir sınıfı gruplar halinde organize edebilir ve gruba özel görevler ve projeler üzerinde çalışmaları için bir grup çalışma alanı sağlayabilirler.
- Eğitmenler, öğrencilerin çalışmalarını çevrim içi olarak işaretleyebilir ve değerlendirebilir.
- Eğitmenler, öğrenen performansını kaydetmek için not defteri işlevlerine sahiptir.
- Öğrenenlerin bir kurstaki iletişim bilgilerini ve fotoğraflarını gösterebilecekleri bir portföy alanı yaratılabilir.
- Eğitmenler; alıştırmalar, referans materyalleri, laboratuvarlar, testler vb. dahil olmak üzere uygun destek materyallerini derse, sınıfa, müfredata göre organize edebilir.
- Öğrenenler tartışma, sohbet ve diğer iletişim veya sosyal medya araçlarını kullanarak (en azından aynı sınıftaki öğrenenler arasında) işbirliği yapabilirler.
Bazı DYS’lerde ayrıca eğitimin analizi, tasarımı, geliştirilmesi ve değerlendirilmesi ile görevler, öğrenme hedefleri, öğretim etkinlikleri, dersler, kurslar ve medya için bir denetim izinin takibi ile ilgili işlevler de vardır.
Bazı durumlarda, önemli ölçüde örtüşme olduğu için ÖYS ve ÖİYS’den hangisinin satın alınacağına karar vermek zor olabilir. Bununla birlikte DYS’ler genel olarak her ikisinden de çekirdek öğrenmeyi sağlama kabiliyetini sağlamadıkları için farklıdır; bunlar esasen, canlı eğitmen liderliğindeki sınıf eğitimi için destekleyici altyapıyı yönetmek için tasarlanmıştır. Bu nedenle, DYS’lerin ÖYS’ler üzerindeki avantaj ve dezavantajlarını tartışmak gereksizdir çünkü öğretimden çok genel eğitim için tasarlanmışlardır.
İşlevler ve özelliklerdeki örtüşmeler, farklı ürün pazarlama stratejileri ve evrensel olarak kabul edilen etiketlerin eksikliğinden dolayı, DYS’lerin sıkça “ÖYS” olarak etiketlendiğini unutmamak gerekir.
Kitlesel Açık Çevrim içi Dersler (KAÇD) için özelleşmiş DYS’ler ortaya çıkmıştır. KAÇD’ler sınıf derslerini yönetmekle ilgili standart DYS’lerin birçoğu ile ilgilenmektedir, çünkü KAÇD kursları tanım olarak tamamen sanaldır. Bazı durumlarda, Coursera gibi dersler belirli bir KAÇD sistemi aracılığıyla sağlanır ve sunulur; diğerlerinde, sistem derslerden bağımsız olarak sadece dağıtım platformu olarak kullanılabilir.
Bu kategorideki örnek sistemlerin bir listesi için Ek F Ürün örnekleri bölümüne bakınız.
Sanal Öğrenme Ortamları (SnÖO’lar)
Genel web tabanlı sanal iş toplantıları ve işbirliği için tasarlanmış birçok yazılım aracı vardır. SnÖO’lar (bazen sanal sınıflar olarak adlandırılır) bunların bir alt kümesidir. Web semineri yazılımları genellikle web semineri yazılımı olarak pazarlanır ancak web semineri yazılımları bir seferde yalnızca bir öğrenme etkinliğine (genellikle bir iş sunumu) başvurma eğilimindedir ve bir dizi web seminerini içerebilecek (diğer ögelere ek olarak) tüm kursları yönetmez.
SnÖO’ların temel odak noktası, sanal eğitmen tarafından yönlendirilen öğrenmeyi (eş zamanlı veya eş zamansız) yönetmek ve bir dereceye kadar gerçekleştirmektir. SnÖO’lar, öğrenme yönetimini değişen derecelere göre destekler ve bu açıdan bakıldığında DYS’ler ile benzerlik gösterir ancak DYS’ler esas olarak sunum yeteneğini sağlamaya odaklanırlar. Ayrıca, klasik ÖYS stilinde, eş zamansız öğrenen liderliğindeki e-Öğrenme için destek de içerebilirler, ancak bu onların birincil odak noktası değildir. SnÖO’lar genel olarak kurumsal eğitimden ziyade örgün eğitim ortamına yöneliktir. SnÖO’ların oturumları genellikle özel KAÇD DYS’lerde yer alsa da, SnÖO’lar KAÇD’ler için de yaygın olarak kullanılır (bk. 7.3 Kitlesel Açık Çevrimiçi Ders (KAÇD) desteği).
Not: Simülasyonlar, sanal dünyalar, ciddi oyunlar, artırılmış gerçeklik gibi sarmalayan öğrenme ortamları (SrÖO’lar) bazen sanal öğrenme ortamları (SnÖO’lar) terimiyle adlandırılır.
DYS’ler örneğinde olduğu gibi SnÖO’lar farklı bir öğrenme deneyimi için tasarlandıklarından ÖYS’ler ile kıyaslandıklarında SnÖO’ların avantaj ve dezavantajlarını tartışmak yerinde olacaktır. Ancak, SnÖO’lar e-Öğrenme dağıtımı becerisinin paylaşımı açısından bugünlerde ÖYS’ler ile çok daha fazla örtüştüğü için bu iki sistemin işleyişindeki bazı farklılıkları ortaya çıkarmak önemlidir.
SnÖO’lar; ÖYS’den aşağıdaki temel farklılıklara sahiptir:
- Sanal derslerin işbirliği ihtiyaçlarını destekleyerek, yapılandırmacı öğrenme yaklaşımlarını daha fazla vurgulamaktadırlar.
- Derse bağlı olmak yerine etkinliğe dayalı öğrenme yaparlar.
- Değerlendirmeler genellikle dersin belirli bir ünitesinin bir parçası olarak değil, ayrı etkinlikler olarak izlenir.
- Öğrenen performansı, örneğin; öğrenen başarılarının ve ihtiyaçlarının anlatım özetleri, test puanları ve tamamlanmış ödevler, eğitmen not defteri verileri kullanılarak takip edilir.
Birçok SnÖO ürünlerinin, ÖYS’nin tüm kapasitesine ulaşmak için diğer tamamlayıcı ÖYS ürünleri ile satılması amaçlanmaktadır. Bu, özellikle SnÖO’ların tek başlarına işlem yapmadıkları izleme işlevleri için geçerlidir. SnÖO sadece öğrenme etkinliklerine katılımın yanı sıra izleme işlevi bağımsız değerlendirmeleri ve eş zamansız içerikleri de kapsar (gömülü değerlendirmeler ile) . Bununla birlikte, bazı SnÖO’lar ayrıca aşağıdaki gibi parametreler aracılığıyla bireysel ve grup bazında “katılımı” dinamik olarak izler:
- Kullanıcının sohbete katılıp katılmadığı
- Kullanıcının cevapladığı sorulardan kaçının eğitmen tarafından ilan edildiği
- Tartışma oturum odalarında diğer kullanıcılarla gerçekleşen etkileşimler
- Durum güncellemeleri
Bazı SnÖO ürünleri, canlı oturumdan önce veya sonra eş zamansız olarak kullanılabilen içerik nesneleri veya canlı oturum sırasında eğitmen tarafından gösterilmek üzere tasarlanmış içerik sağlamak için e-Öğrenme yazma araçlarıyla çalışmak üzere tasarlanmıştır. Örneğin, Adobe Connect®, PowerPoint sunumlarından e-Öğrenme üreten Adobe Presenter® kullanılarak içerik geliştirmek üzere tasarlanmıştır.
Çoğu SnÖO’lar, genellikle öğretmenlerin standart web seminerinde “ekran karşısında öğrenenlere konuşarak” slaytların veya başka medya organının görüntülenmesini sağlayan video konferansı yetilerini içerir. Bu yeti genellikle ekran karşısında ki konuşmaları yapan kişilerin (öğretmen ve / veya öğrenenlerin) görüntülenmesi (aynı anda veya eş zamanlı olarak) yeteneğini de içerir. Daha fazla bilgi için bk. 7.16 Video konferans bütünleşmesi .
Bazı SnÖO’lar (örneğin, iCohere Unified Learning® ) sadece eğitim oturumlarını değil, sanal konferansları, web seminerlerini ve işbirliğine dayalı toplantıları düzenlemek için de bunların çok amaçlı olmasına izin verir.
Bir SnÖO almayı düşünüyorsanız, sınıf eğitmenlerinin etkili SnÖO eğitmenleri olabilmesi için yeniden eğitilmelerini önemseyiniz. SnÖO’lar, canlı bir sınıfa göre farklı eğitim kısıtlamalarına ve fırsatlara ve potansiyel olarak daha fazla teknik dikkat dağıtıcı unsura sahiptir. Mesela, eğitmenler, (SnÖO’nun içine yerleştirilmiş özellikleri kullanarak), öğrencilerin anlaması ve buna göre ilerlemeyi ayarlaması için sık sık sorgulamalar yapmalıdır. Eğitmenler, aynı zamanda, rahatsız edici arka plan gürültüsünü en aza indirgemek için konuşmadıklarında, ses fonksiyonlarını nasıl kullanacaklarını kendilerinin bilmesini sağlamalıdır.
SnÖO’lara olan rağbet bu günlerde artmaktadır. Roche ve Upton (2013), 2013 ELearning! anketindeki katılımcıların % 53’ünün artık sanal etkinliklerde veya sanal sınıflarda çalıştıklarını bildirmektedir. Shank (2013), ankete katılanların% 64’ünün “Sanal sınıf / konferans araçlarını” kullandığını belirtmektedir.
SnÖO’lar (özellikle KAÇD’leri destekleyenler), eğitmenin bilgisayarındaki medyayı (özellikle slaytları) tarama ve eğitmenlerin ses ve videolarını yayınlama gibi temel becerilerine ek olarak genellikle aşağıdaki özellikleri sunar (Poiry ve Wilson, 2013):
- Beyaz tahta
- Sohbet ve Soru-Cevap
- Yoklama
- El kaldırma ve eğitmen geri bildirimi
- Sunu yapma hakları ve uygulama paylaşımı
- Ara odaları
- Sosyal ağ iletişim kanalları
- İçerik ek açıklaması
- Dosya paylaşımı
Bu kategorideki örnek sistemlerin bir listesi için Ek F Ürün örnekleri bölümüne bakınız.
Kaynaklar
Roche, J. & Upton, C. (2013). Learning & Talent Systems Core to Driving Performance. Elearning! (April/May 2013), Vol. 9, Issue 3, 30-34.
Roche, J. & Upton, C. (2013). How Learning is Evolving. Elearning! (April/May 2013), Vol. 9, Issue 3, 22-2
Poiry, B. & Wilson, J. (2013). Opportunities for Hands-on Activities in Virtual Instructor ‐ Led Training. Slide presentation for Washington Interactive Learning Technologies Conference sponsored by Society for Applied Learning Technology (SALT), Reston, VA, August 14-16, 2013.
Shank, P. (2013). Learning Technologies 2013: Where We Are Now. Elearning Guild Research paper.
Not: Bu makale; BERKING P. ve GALLAGHER S. Öys Seçim Klavuzu, Çev. ÇORAPÇI A., DEMİRALP H., ÖZTÜRK E. TUMAN Z. TTKB., http://ttkb.eba.gov.tr/oys/chapter/unknown/ Ankara 2020
isimli çalışmada özetlenerek alınmıştır.
